Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın Vergi Usul Kanunu’nda yaptığı değişiklik, 12 Eylül 2024 itibarıyla yürürlüğe girdi. Buna göre, Türkiye’de, 7 bin liranın üzerindeki alışverişlerde nakit ödeme dönemi sona erdi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanan düzenleme, vergi tabanını genişletmeyi ve kayıt dışı ekonomiyi azaltmayı hedefliyor. 7 bin lira ve üzerindeki tahsilat ve ödemelerde banka, finans kurumları veya posta idaresi aracılığıyla işlem yapılması zorunlu tutuldu. Vergi mükellefi olmayan nihai tüketiciler de bu kapsamda değerlendirilecek.
Nakit ödeyenlere ceza kesilecek
Düzenlemeye göre, belirlenen limitin üzerindeki alışverişlerde nakit ödeme yapılması durumunda hem alıcıya hem de satıcıya ceza kesilecek. Ödemeyi yapanın vergi mükellefi olup olmaması, ceza sürecini etkilemeyecek.
Örneğin, bir tüketici 15 bin liralık bir ürünü satın alırken bu tutarı satıcının banka hesabına doğrudan yatırırsa ceza uygulanmayacak. Ancak aynı tüketici, bedeli elden satıcıya verip, satıcının bunu sonradan kendi hesabına yatırması durumunda, hem alıcıya hem de satıcıya ceza kesilecek.
Alışverişte 7 bin lirayı aşan ödemeleri elden yapanlara ödeme tutarının yüzde 10'u kadar ceza kesilecek. Nihai tüketicinin cezası 5 bin liradan az olmayacak. Tüketici ise 5 iş gün içinde işlemi kendi bildirirse ceza kesilmeyecek.
Ekonomik şeffaflık ve vergi denetimi hedefleniyor
Düzenleme, vergisel denetimi artırarak kayıt dışı işlemleri önlemeyi amaçlıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilileri, yeni tevsik zorunluluğu sayesinde finansal işlemlerde şeffaflık sağlanmasının hedeflendiğini belirtti. Vergi mükellefi olmayan tüketicilerin de bu kapsamda yer alması, kayıt dışı ekonomiye karşı mücadelenin daha etkin hale getirilmesini sağlayacak.
Düzenleme, bugünden itibaren yapılan tahsilat ve ödemeleri kapsarken, kapsam dahilindeki tahsilat ve ödemelere ilişkin tevsik zorunluluğuna uyulmaması durumunda hem ödemeyi alana hem de ödemeyi yapana ayrı ayrı ceza uygulanacak. Ceza kesilmesi için ödemeyi yapanın vergi mükellefi olup olmamasına bakılmayacak.
Bakanlıktan yapılan açıklamada, düzenleme şu ifadelerle anlatıldı:
Herhangi bir banka hesabı bulunmayan veya kredi kartı kullanmayan bir tüketici 15 bin lira karşılığında almış olduğu bir ürününün bedelini satıcının banka şubesine giderek satıcının hesabına yatırırsa alıcıya ve satıcıya ceza kesilmeyecek. Ancak tüketici, ürün bedeli olan 15 bin lirayı satıcıya nakden öderse, satıcı bu bedeli kendi banka hesabına yatırsa dahi, tevsik zorunluluğuna uyulmamış sayılacağından alıcıya ve satıcıya ayrı ayrı cezai işlem uygulanacaktır. Böylelikle tahsilat ve ödemelere ilişkin tevsik zorunluluğu kapsamına vergi mükellefi olmayan nihai tüketiciler de dahil edilerek, kayıt dışı ekonomiyle mücadelenin etkinliğinin artırılması hedefleniyor.
